Het lijken open deuren, maar je gaat er snel aan voorbij. Voldoende slaap en beweging zijn voor de hand liggende gedragingen om je fysieke en mentale fitheid te bevorderen of op peil te houden. In dit artikel geeft stress- en burnout coach Tessy Verhoeven tips.
Sinds 2013 werk ik als stresscoach, trainer en studentcounselor. Omdat ik vond, en nog steeds vind, dat je voor dit vak een gedegen opleiding moet volgen, ben ik eerst de schoolbanken weer ingegaan. Ik kon vrij snel de theorie in praktijk brengen en op die manier mijn toolbox vullen. Vanwege mijn fascinatie voor het vak, maar ook om me zekerder te voelen als professioneel coach, heb ik nog vele andere cursussen gevolgd en boeken geconsumeerd. Het blijft ongekend boeiend: je eigen denken en doen onder de loep nemen, maar vooral ook mensen mogen coachen die chronische stress ervaren en weer meer grip willen krijgen op hun leven.
Inmiddels zit er heel wat gereedschap in die toolbox, dus bagage genoeg. Maar dat is geen garantie voor succes! Het kan mijzelf misschien een zeker gevoel geven, maar ik bedien er mijn coachees niet altijd mee. Sterker nog, soms moet ik ervoor waken dat ik niet te veel uit de kast trek omdat ik aanknopingspunten hoor, omdat ik het zelf zo’n interessante interventie vind of gewoon omdat ik denk dat ik dan een betere coach ben. Inmiddels weet ik dat dat een grote denkfout is, want ook hier geldt … minder is meer. Zeker bij mensen die kampen met chronische stress, overspanning of burn-out.
Uiteraard zijn al die theorieën, methoden en tools nog steeds handig om in te zetten wanneer ze relevant en helpend zijn. En zeker wanneer iemand niet meer in de overlevingsstand staat en dus (weer) coachbaar is. Maar als belangrijkste randvoorwaarden voor meer vitaliteit en daaruit voortvloeiend meer zelfregie, moet eerst worden gewerkt aan een paar basale gedragsveranderingen, de open deuren. Ondanks dat ze zó evident zijn, zijn mijn coachees vaak verrast over het belang hiervan.
Open deur 1: voldoende en regelmatige slaap!
Opladen doe je in je slaap! En in mindere mate ook tijdens ontspannen momenten gedurende de dag. Maar niets zo helend als voldoende en goede nachtrust. Wanneer je stresssysteem overbelast is en in de hypermodus terecht is gekomen, is slapen vaak een heel lastige opgave. Je lichaam staat permanent in de alarmtoestand, dus hoezo slapen …!? Toch is dat het eerste wat je moet gaan herstellen. Dat kost tijd, maar met bijvoorbeeld een ‘kippenkuur’ leer je om ’s avonds ‘op te slomen’ zodat de nachten weer beter uitpakken. Soms is dat niet voldoende en is tijdelijke medicatie noodzakelijk. Maar zodra dat beter gaat, kan iemand opkrabbelen omdat zijn energielevel weer op peil is. Een vitale voorwaarde voordat iemand aan zijn persoonlijke ontwikkeling kan gaan werken.
Niet zelden spreek ik studenten die helemaal uitgeblust zijn, zich niet goed meer kunnen concentreren, twijfelen aan hun studie of de motivatie niet meer op kunnen brengen om door te gaan. Ook vóórdat de coronacrisis uitbrak. Ze proberen hier verklaringen voor te vinden, maar eindigen vaak met de conclusie dat ze het even helemaal niet meer weten. Wanneer ik vraag naar hun leefstijl en in het bijzonder hun nachtrust, krijg ik verrassend vaak te horen dat hun slaapritme flink op z’n kop staat en ze structureel veel te weinig slapen. De negatieve impact hiervan wordt erg onderschat.
Open deur 2: bewegen in de buitenlucht!
Ik werk als wandelcoach en dit praat heel makkelijk; naast elkaar in dezelfde cadans een gesprek voeren. Voor iedereen een gezonde bezigheid, en in het bijzonder voor mensen die kampen met stressklachten in alle gradaties. Uiteraard hangt het tempo en de duur van de tocht af van de conditie van de coachee, een belangrijke graadmeter.
Zodra wij in beweging zijn, komt ons brein ook in beweging. Dit verschijnsel noemen we mindwandering; we dwalen af met onze gedachten en dat helpt om zaken in een ander perspectief te zien, nieuwe inzichten te krijgen, creatieve ideeën op te doen (zo heb ik de tekst van dit stuk ook bij elkaar gewandeld 😊) en met een gezonde afstand je eigen gedachten te observeren. Met minder denkkracht kun je meer rust creëren in je piekerfabriek. Daarnaast maken we endorfines aan die ons een gevoel van welbevinden geven en ons weerbaarder maken tegen depressie en ouderdom. Volgens de Ierse neurowetenschapper Shane O’Mara is wandelen ‘de grootste probleemoplosser die er bestaat’, want er gaat een genezend en herstellend vermogen van uit.
Zelf kies ik voor wandelingen door de natuur omdat dit een geruststellend, relativerend en ontspannend effect heeft. En kan ik de metaforen van het bos inzetten. Mijn coachees geven vaak aan positief verrast te zijn door het buiten- en bewegeneffect. Ze praten veel makkelijker, zijn beter gestemd, krijgen zelfs ‘aha!’-momenten en vergeten de waan van alledag. En vitamine D(aglicht) krijgen ze er gratis bij.
Het versterkt elkaar!
Bewegen in de buitenlucht kan iedereen en op elk moment van de dag, zo blijkt nu ook uit het positieve neveneffect van de coronacrisis; de wandelschoenen zijn niet aan te slepen. Bovendien heeft het het bijkomend voordeel dat het een goede slaap bevordert. En goede slaap zorgt voor meer energie waardoor je makkelijker beweegt. Het versterkt elkaar! Kortom: twee belangrijke en zó voor de hand liggende gedragingen om je fysieke en mentale fitheid te bevorderen of op peil te houden. Zó evident dat je ze bijna zou vergeten te benoemen.
Door: Tessy Verhoeven – Stress- en burnoutcoach, Identitess
