Met het mature-model kijken we naar jou, de coach. We nemen je mee in dé basishouding die voor iedere coach een noodzaak is, én wat de valkuilen zijn wanneer je dat niet doet.
Gelijkwaardigheid
Nu kan het best zo zijn dat een bepaald type coachee, of diens karaktereigenschap, iets met jou doet als coach. Misschien raak je wel geïrriteerd door iemand die zijn opdrachten niet op tijd inlevert. Of geïntimideerd door een coachee die heel stellig is in haar manier van communiceren, waardoor je verzuimt bespreekbaar te maken wat er niet goed gaat. En we kunnen ons ook voorstellen dat je soms zelfs net even meer doet dan nodig of goed is, omdat je iemand die zelf te weinig verantwoordelijkheid neemt zo graag wilt helpen. Het gevolg is wel dat de gelijkwaardigheid in het gedrag komt. Gelijkwaardigheid betekent het volgende: jij bent niet de baas, je weet het niet beter, je stuurt niet en je adviseert niet (ongevraagd).
Dit volgt uit de basisgedachte dat de coachee verantwoordelijk is voor haar eigen leven en het beste weet wat zij in haar situatie moet doen. Dus jij weet niet beter wat de coachee moet doen. De coachee is zelf in staat – geholpen door jouw coachtechniek, structuur en tools – om erachter te komen wie zij is, wat belangrijk voor haar is, wat het beste is voor haar en om de gewenste keuzes te maken. Daarnaast kan zij eventuele belemmeringen zelf oplossen en weet ze de regie te nemen over haar loopbaantraject, voor een duurzaam resultaat. Als iemand geen verantwoordelijkheid kan nemen, heeft het ook geen zin om een traject aan te gaan.
Het mature-model: empathie en eerlijkheid
Het mature-model laat niet alleen de coachende ‘mature’ basishouding zien, maar ook drie bekende valkuilen voor de coach: de macho/macha, de mama/papa en de mol. De houding van een goede coach is in de basis mature; soms kan ze bewust, kiezen voor de mama of de mol als het nodig is. Om een gelijkwaardige rol te vervullen en coachees te helpen zelf de regie te pakken, zijn twee eigenschappen van groot belang.
- De coach moet empathie hebben, accepterend en zonder oordeel naast een coachee kunnen staan.
- De coach moet eerlijk kunnen zijn. Patronen in het gedrag van een coachee durven benoemen. De coach benoemt op een respectvolle manier wat ze ziet, voelt, ervaart. Ook als dat mogelijk confronterend, pijnlijk of kwetsbaar is voor de coachee.
Als gesprekken lastig worden, of als een coachee niet meewerkt, schieten veel coaches door in een van de twee eigenschappen: ze reageren te voorzichtig, accepterend en empathisch of juist te uitgesproken, confronterend en oordelend. Of ze doen beide niet meer en denken: laat maar zitten.
We gaan hieronder in op de basishouding mature.
Mature-model: zo werkt het
In het model in zie je twee assen: de as van empathie en de as van eerlijkheid. Als je hoog scoort op beide assen, noemen we dat mature. Als je mensen vraagt: ‘Wat kunnen coaches goed?’, dan krijg je steevast het antwoord: ‘Luisteren’. We komen zo vaak het misverstand tegen dat coaching alleen bestaat uit luisteren, hummen en meegaan met de ander. Niets is minder waar, zeker bij loopbaancoaching.
Natuurlijk moet een goede coach kunnen luisteren en zich helemaal verdiepen in de coachee. Je moet als het ware in het hoofd van de ander kunnen kruipen, waarbij je jouw coachee accepteert in haar kwetsbaarheid en met haar minder fraaie kanten. Je staat spreekwoordelijk naast de coachee, zonder te oordelen over wat zij vertelt. Daarnaast is het van belang dat je zegt wat je ziet, denkt en voelt. Dat je bespreekt wat je opvalt, dat je eerlijk bent over wat je jouw coachee ziet doen of hoort zeggen.
Patronen bespreken
Mature coachen met het mature-model betekent dat je patronen bespreekbaar durft te maken die je in de sessie bij je coachee ziet of waar ze telkens over praat. Ook als jou iets opvalt in de interactie tussen jou en de coachee kaart je dit direct aan. Of als je merkt dat het traject stagneert.
Een goede coach ziet coachees als volwassenen die zelf in staat zijn hun eigen problemen op te lossen, zodra ze zich bewust worden van hun eigen gedrag. Het doel is altijd om de coachee verder te helpen in het traject.
Voorbeeld
-
Tijdens een coachgesprek merk ik op dat Lenny zacht praat en mij niet aankijkt. Ik ga zelfs wat naar voren zitten, omdat ik de helft van wat hij zegt niet goed versta. Een belangrijk onderdeel bij de zoektocht naar een nieuwe baan is jezelf kunnen profileren. Ik benoem eerlijk wat ik hem zie doen en wat het effect is op mij: ik verlies mijn aandacht en verbind me niet meer. Dit vertel ik op een empathische, feitelijke manier zonder oordeel. Vervolgens koppel ik het aan de fase van het traject waarin het profileren een belangrijke rol speelt en wat het mogelijke effect kan zijn wanneer hij op deze manier sollicitatie- en netwerkgesprekken gaat voeren. Nu we het bespreekbaar hebben gemaakt, kunnen we ermee gaan oefenen.
Mature-houding: hoe ziet dat eruit?
- accepterend, inlevend en zonder oordeel;
- onderzoekend en nieuwsgierig;
- vertrouwenwekkend en vertrouwend;
- bereid te benoemen wat er gebeurt in het hier-en-nu;
- jezelf niet kleiner of groter maken dan de coachee;
- niet afhankelijk van de erkenning van je coachee;
- vanuit gelijkwaardigheid kijken naar oplossingen;
- zacht op de relatie, hard op inhoud;
- eerlijk, met empathie.
Beluister de Boom Coaching Podcast over Loopbaancoaching:
Bron: No-nonsense loopbaancoaching
Door: Maarten Gulickx, André Lollinga
