Hoogsensitieve mensen zijn doorgaans zeer gemotiveerde, toegewijde en hardwerkende werknemers. Ze excelleren op tal van vlakken, zijn gedreven en ambitieus, en leggen de lat hoog voor zichzelf. Er is echter ook een keerzijde. Hooggevoeligen zijn veel stressgevoeliger, perfectionisten en krijgen sneller een burn-out dan anderen. Onder de juiste omstandigheden echter kunnen HSP’ers schitteren op de werkvloer. Je leest het in de preview over hoogsensitieve mensen (HSP) op de werkvloer
In HSP op de werkvloer legt internationaal gerenommeerd HSP-deskundige Susan Marletta Hart uit wat erbij komt kijken om als HSP’er ook in je werk je eigen weg te kunnen vinden, zelf keuzes te maken en je grenzen aan te geven. Ook leidinggevenden vinden in dit boek een schat aan informatie over hoe om te gaan met hoogsensitieve medewerkers.
Ken jezelf en je medewerkers
Hoogsensitiviteit op de werkvloer heeft als belangrijkste doel om kennis over de eigenschap van hooggevoeligheid in relatie tot werk te verbreiden en zowel hsp’s als niethsp’s aan te moedigen erover te praten. Ken jezelf en je medewerkers is een belangrijke boodschap van het boek. Ga met jezelf op onderzoek uit, ga met je medewerkers in gesprek.
Hooggevoeligheid is niets engs, vreemds of geks. Het is eerder gewoon: als een op de vijf mensen hooggevoelig is, betekent dit dat het om grofweg 20 procent van alle werknemers gaat. Dit is een niet te onderschatten grote groep. Nadenken over deze specifieke groep in relatie tot werkgeluk is dus geen overbodige luxe.
Ik schreef het boek met in mijn achterhoofd de nadruk op toegankelijkheid en praktische toepasbaarheid. Zoals in al mijn boeken stip ik de wetenschap wel aan, maar ze vormt slechts een kader waarin ik mijn gedachten deel met de lezer. De hoofdgedachte in dit boek is die van de diversiteit van de hooggevoelige werknemer. Je zult lezen dat er ook grote verschillen zijn onder hoogsensitieve personen, en dat die verschillen interessant genoeg weer opvallende subcategorieën opleveren, met subproblemen en subkwaliteiten. Deze subcategorieën heb ik in de praktijk waargenomen, bij honderden cursusdeelnemers en cliënten.
Diversiteit binnen hoogsensitiviteit
Zo viel het mij gaandeweg op dat met name veel onderwijzers, zorgmedewerkers en kunstenaars naar mijn trainingen kwamen. Maar ook weer niet iedereen viel onder deze beroepsgroepen. Onder mijn deelnemers, die zich allemaal hooggevoelig voelden, waren specialisten en generalisten. Ik ontmoette extreem extraverte sociale dieren en typische introverte taakgerichte perfectionisten. Er waren aanpakkers en inspirators bij. Stabiele, dominante, consciëntieuze en interactieve hsp’s.
Kortom, hsp’s hebben vele kleuren van de (DISC-)regenboog. En hoewel we één eigenschap delen, namelijk die van omgevingsgevoeligheid, staan we tegelijkertijd voor zeer uiteenlopende en soms ronduit tegengestelde uitdagingen. De waarneming van de diversiteit onder hooggevoelige personen leidde ertoe dat ik voor dit boek heb gekozen voor subgroepen, die ik in deel II per hoofdstuk behandel. De subgroepen zijn niet wetenschappelijk bewezen, maar desondanks zeer inzichtelijk en voor eenieder herkenbaar.
Hoogsensitiviteit en burn-out
Uit onderzoek van Bergsma (2019) bleek dat 57 procent van de Nederlandse hsp’s aangaf een burn-out te hebben gehad, tegenover 15 procent van de doorsnee beroepsbevolking. Dit schrikbarende percentage vormt een belangrijk uitgangspunt van dit boek. Als het zo is dat hoogsensitieve personen drie keer zoveel kans lopen op een burn-out, en dat drie van de vier mensen met een burn-out mogelijk een hoogsensitieve persoon is, dan wordt het tijd om dit van de daken te schreeuwen. Met dit boek wil ik hier aandacht voor vragen door te onderzoeken wat hsp’s anders dan niet-hsp’s nodig hebben om zich in het werk goed te voelen.
Ondanks deze negatieve cijfers wil ik van dit boek geen pessimistisch verslag maken, maar juist de kracht van hooggevoeligheid belichten. Hoogsensitieve mensen zijn een substantieel deel van onze samenleving en ze zijn zeer zeker in staat om een prettige werkomgeving te vinden en te creëren, als werknemer zowel als werkgever.
Daarvoor is wel in de eerste plaats zelfkennis en in de tweede plaats een dialoog nodig. ‘Ken jezelf’ is het startpunt van waaruit ik de hoogsensitieve persoon vele voorstellen doe om een prachtige baan te manifesteren. Erover in gesprek gaan en vanuit zelfvertrouwen communiceren wat je nodig hebt om je goed te voelen, is mijn tweede advies. Dit boek wil je met deze twee stappen helpen.
Ga eerst op onderzoek uit, vraag je af: Wie ben ik? Wat zijn mijn unique selling points? Wat zijn mijn interesses en wat zijn mijn uitdagingen? Kan ik eventueel iets verbeteren of veranderen en hoe kan ik vervolgens mijn optimale baan vinden? Stap 2 is je afvragen: wat dienen andere mensen, collega’s, leidinggevenden en hr-medewerkers over mij te weten? Welke arbeidsomstandigheden zijn voor mij belangrijk? Durf te gaan staan voor wie je bent en voor wat je waard bent. Als specifieke persoonlijkheidsgroep hebben we enerzijds uitgesproken nuttige kwaliteiten, anderzijds hebben we goed aangepaste arbeidsomstandigheden nodig.
Inzichten en adviezen voor HSP’s en hun niet-hoogsensitieve collega’s en werkgevers
Misschien wil je dit boek lezen omdat je nog niet zeker bent of je hooggevoelig bent. Dan is de test achter in het boek een goede start om hierachter te komen. Misschien weet je dat je hooggevoelig bent, maar weet je nog niet waar je goed in bent of welk beroep je wilt uitoefenen. Of je staat op het punt je te heroriënteren op de arbeidsmarkt. Dan helpt het boek je om jezelf te leren kennen aan de hand van de voorbeelden, verhalen en types die ik onderscheid.
Misschien heb je conflicten op je werk en kom je jezelf en je patronen tegen als je dit boek leest. Wil je graag voluit werken en vanuit je ware zelf communiceren? Verlang je naar meer zeggenschap en een betere communicatie op het werk? Of vraag je je af wat je moet doen bij een dreigende burn-out? Of wil je leren omgaan met lastige collega’s of chefs? Al deze zaken kun je terugvinden in dit boek.
Ik heb dit boek in de eerste plaats geschreven voor hooggevoeligen, maar in de tweede plaats ook met werkgevers en niet-hooggevoelige collega’s in het achterhoofd. Ik richt me met dit boek verder op iedereen die meer wil begrijpen van de relatie tussen hoogsensitiviteit en werk(geluk), zoals hr-medewerkers, loopbaancoaches, herintegratie(verzekerings)artsen, beleidsmedewerkers, medewerkers van sociale diensten en instanties als het UWV.
Dit boek geeft gestructureerd en gericht advies over de hoogsensitieve persoonlijkheid. Je krijgt niet alleen handvatten voor het ontdekken van wat hsp’s als capaciteiten meebrengen, maar ook inzicht in de valkuilen, patronen en trauma’s die hen ondermijnen.
Geen opgave, maar een gave
‘Durven is even je evenwicht verliezen, niet durven is uiteindelijk jezelf verliezen.’
Met dit boek leer je jezelf hopelijk beter kennen, waardoor je de kronkelige wegen en spelonken van het beroepsleven gemakkelijker kunt bewandelen en je jezelf beter kunt positioneren op de arbeidsmarkt bij het opbouwen van een succesvolle carrière. Het moedigt je aan om jezelf meer te waarderen vanwege jouw unieke hsp-eigenschappen en je ware zelf durven te laten zien. Dit houdt in het kennen en erkennen van je talenten én je valkuilen, maar met name ook het aandacht besteden aan je behoeften.
Om je typische hsp-persoonlijkheid te erkennen en je authentieke behoeften uit te spreken tegen een meerdere of collega – ik weet dat daarvoor flink wat lef en zelfvertrouwen nodig is. Maar ‘lef’ is het enkelvoud van ‘leven’, en Kierkegaard, de negentiende-eeuwse Deense filosoof die het belang van eigen keuzes en zelf nadenken in zijn werk aanmoedigde, verwoordde het zo: ‘Durven is even je evenwicht verliezen, niet durven is uiteindelijk jezelf verliezen.’
Inzicht in de diverse HSP-persoonlijkheidsprofielen
Mijn boek bestaat uit twee delen. In deel 1 kijken we naar werk, werkgeluk en vervolgens naar het temperament hoogsensitiviteit en hoe het in de huidige stand van de wetenschap wordt gedefinieerd. In het derde hoofdstuk geef ik tips voor hooggevoeligen zelf en in het vierde hoofdstuk voor mensen die werken met hooggevoeligen. Ik sluit deel 1 af met een paragraaf over praten over hooggevoeligheid.
Deel 2 bestaat uit acht hoofdstukken. In deze acht hoofdstukken beschrijf ik steeds één persoonlijkheidsprofiel. Dit zijn, zoals ik al eerder aangaf, subtyperingen die ik door de jaren heen heb geïdentificeerd aan de hand van de uitdagingen en vragen die hooggevoeligen meebrachten naar mijn trainingen en consulten. Per hoofdstuk beschrijf ik één persoonlijkheidsprofiel met de daarbij behorende kwaliteiten, behoeften en uitdagingen. Ook draag ik oplossingen en tips aan voor zowel de werknemer als de werkgever. Voel je vrij om te beginnen met het hoofdstuk dat jou het meest interesseert.
Stevig staan in jouw unieke kracht
Je prettig voelen in of op het werk is niet altijd vanzelfsprekend voor hsp’s, en het vinden van je eigen stem gaat dikwijls met vele uitdagingen gepaard. Ik ging je voor en heb vergissingen gemaakt die erbij horen en waarvan ik heb geleerd. Daarnaast heb ik mijn oren en ogen goed open gehouden en geleerd van alles wat hooggevoelige mensen mij in de afgelopen 25 jaar vertelden. Ik weet dat het niet makkelijk is en het is goed dat we dit hardop uitspreken. Geloof me, je staat er niet alleen voor, al voel je je misschien soms erg alleen. Weet dat strubbelingen niet gek of uniek zijn, maar dat ze veel vaker voorkomen dan je denkt. Niet alleen onder het kwart hsp’s waaruit de (beroeps)bevolking bestaat, maar onder zovelen, ook niet- of minder hooggevoelige mensen. Ik wens dat je met dit boek de mindset kunt ontwikkelen om jouw ideale werkplek zo goed mogelijk te manifesteren.
Dit artkel is een bewerking van de inleiding uit HSP op de werkvloer – Geen opgave, maar een gave door Susan Marletta Hart
