NLP voor coaches en trainers

Met NLP krijg je inzicht in de onbewust processen onder succesvol gedrag en communicatie. Het is een prachtig instrument voor coaches en trainers: of je nu losse elementen uit NLP gebruikt of helemaal volgens NLP werkt.

Neurolinguïstisch programmeren gaat over de wisselwerking tussen jouw denkpatronen, je taalgebruik en hoe deze elementen jouw gedrag beïnvloeden. Het is de studie naar onze bewuste en onbewuste binnenwereld en ons gedrag. Met NLP leer je innerlijke vrijheid te ervaren en dan staat de weg vrij om gelukkig, passievol en energiek te zijn.

Beantwoord voordat je verder leest de onderstaande vragen:

• Wat trekt je aan in NLP?
• Wat verwacht je van dit artikel?
• Met welk resultaat ben je straks tevreden?

Wat is Neurolinguïstisch programmeren (NLP)?

NLP is de studie naar onze bewuste en onbewuste binnenwereld en naar ons gedrag. NLP gaat over ‘hoe’ we de dingen doen die we doen. Hoe reageren wij met onze communicatie en ons gedrag op dat wat wij waarnemen? NLP is een verzameling mentale technieken die je enerzijds gebruikt om problemen vanuit het verleden op te lossen en anderzijds je doelen in de toekomst beter te bereiken. NLP is een andere manier van denken.

NLP staat voor neurolinguïstisch programmeren:

• Neuro verwijst naar de interactie tussen lichaam (zintuigen) en geest en ons totale neurale systeem (centrale zenuwstelsel en de mind).
• Linguïstisch verwijst naar de taal en andere non-verbale communicatiesystemen die wij gebruiken om onze denkpatronen (onze gedachten en onze werkelijkheid) betekenis te geven.
• Programmeren verwijst naar het vermogen om onze denkpatronen en gedragspatronen te veranderen.

NLP is zoals gezegd een manier van denken, maar vooral een manier van leven. Zelf bepalen hoe je je voelt, wat je denkt en wat je doet. Voor in de bus gaan zitten van je eigen leven. De vrijheid hebben om jezelf te zijn. Je zelfverzekerd voelen in situaties waarin je voorheen angstig, boos of onzeker was. Authentiek zijn en je gedragen naar je volle potentieel. Goed zorgen voor jezelf en anderen, energiek en passievol zijn. Innerlijke rust, balans, vrijheid en liefde ervaren en deze kunnen delen met anderen.

NLP houdt zich bezig met de vraag: welke onbewuste processen liggen ten grondslag aan succesvol gedrag of communicatie? Hoe meer je weet over de werking en inhoud van je binnenwereld, hoe makkelijker je berichten naar de buitenwereld overbrengt en hoe succesvoller je in het leven staat. De NLP-­methode is gericht op praktische toepassing, waarmee je onder andere:

• leert om helderder en zuiverder met jezelf te communiceren;
• leert hoe je invloed op je gedachten en stemmingen kunt hebben;
• leert om effectiever met anderen te communiceren;
• ontdekt hoe je overkomt en wat de sturing is achter je handelen en je gedrag.

Hoe is NLP ontstaan?

NLP is in de jaren zeventig ontstaan in de Verenigde Staten. De stad Santa Cruz in Californië is de bakermat van NLP; de grondleggers van NLP zijn John Grinder en Richard Bandler. Zij bouwden voort op het werk van Gregory Bateson, Milton Erickson, Noam Chomsky, Alfred Korzybski en verschillende anderen.

NLP begon met een onderzoek dat de toenmalige student Richard Bandler deed naar Fritz Perls, de grondlegger van de gestalttherapie. Zijn onderzoek naar Perls, die kort voordat het onderzoek van start ging overleed, gebeurde onder andere op basis van filmmateriaal. Bandler maakte modellen van gedragingen van Perls die als effectief werden beschouwd (het zogenoemde modelleren). Na dit eerste onderzoek deden Bandler en John Grinder, de docent die hem begeleidde, samen nog jarenlang onderzoek. Ze kozen voor hun modellering mensen die aanzien genoten in hun vakgebied om erachter te komen wat zij anders deden dan anderen. Zo modelleerden ze na Perls gezins­therapeute Virginia Satir, antropoloog Gregory Bateson en hypnotherapeut en psychiater Milton Erickson.

NLP ontleende veel aan verschillende al bestaande psychologische stromingen en taaltheorieën, bijvoorbeeld hypnotherapie en gedragstherapie. NLP is te beschouwen als een eclectische psychologie, een samenwerkingsverband van in modellen en technieken vertaalde werkwijzen uit therapie en communicatie. De Nijmeegse gedrags- en hypnotherapeuten Jaap Hollander en Anneke Meijer introduceerden de methode rond 1980 in Nederland.

Het doel van NLP

NLP bestaat uit de wisselwerking tussen drie elementen:

1. Modelleren – menselijke vermogens overdraagbaar maken met behulp van psychologische technieken;
2. Analyse van de subjectieve ervaring – het bepalen van patronen in de beleving;
3. Communicatietechnieken – manieren om harmonieuze relaties op te bouwen en boodschappen te verhelderen en te versterken.

Het doel van neurolinguïstisch programmeren is om competenties waarover een ervaren en succesvol persoon (expert) door jarenlange ervaring beschikt, snel en efficiënt over te dragen. Iemand die door ervaring over bepaalde vermogens beschikt, is zich daarvan vaak niet bewust; deze vermogens worden als individuele eigenschappen gezien. NLP daagt cliënten uit om competenties van zo’n expert in kaart te brengen en over te nemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de volgorde van handelingen, lichaamstaal, cognitieve schema’s.

De basisveronderstelling van NLP is dat elke verworven vaardigheid kan worden overgedragen op anderen, zonder dat de cliënt dezelfde moeizame weg hoeft te bewandelen als destijds de expert. Het in kaart brengen van gunstige competenties gebeurt via het al eerder genoemde ‘modelleren’. De overdracht is afhankelijk van model en ‘subjectieve ervaring’.

De tien basisovertuigingen van NLP

NLP kent een aantal overtuigingen die ontleend zijn aan modellen van succesvolle mensen. De grondleggers van NLP vroegen zich af wat deze mensen zo succesvol maakte. Ze ontdekten dat deze mensen op een bijzondere manier in het leven stonden; deze mensen hanteerden (bewust of onbewust) overtuigingen waardoor ze succesvoller waren dan anderen. Deze overtuigingen zijn gegroepeerd in de NLP-basisovertuigingen (basic assumptions).

Deze NLP-basisovertuigingen (ook wel basisvooronderstellingen of basisprincipes genoemd) vormen het fundament van de methodiek NLP. De overtuigingen zijn geen absolute waarheden. Het zijn subjectieve vooronderstellingen van waaruit je kunt handelen. Ze geven je richting en flexibiliteit in je gedrag en communicatie met anderen en helpen je succesvoller in het leven te staan. De basisvooronderstellingen kunnen je helpen om een nieuwe manier van denken, benaderen en handelen in gang te zetten. In het veranderen van je gedrag is het veranderen van je overtuigingen een belangrijke sleutel. De gedachten die je hebt, zijn bepalend voor de resultaten die je in je leven behaalt. Wil je mensen modelleren die succesvol zijn, dan is het zinvol om hun overtuigingen te onderzoeken.

Er zijn tien NLP-basisovertuigingen:

1. Als iemand anders het kan, kan jij het ook.
2. Falen bestaat niet, alleen feedback.
3. Je hebt altijd een andere keuze.
4. Je hebt alle nodige hulpbronnen in je.
5. De kaart is niet het gebied.
6. Verandering van het proces is krachtiger dan de inhoud van de ervaring.
7. Communicatie is respons.
8. Elk gedrag heeft een positieve intentie.
9. Respecteer het wereldmodel van een ander.
10. Lichaam en geest zijn onvoorwaardelijk met elkaar verbonden.

1. Als iemand anders het kan, kan jij het ook

‘You may never know what results come of your actions, but if you do nothing, there will be no results.’ -Mahatma Gandhi

Het is een feit dat we allemaal opgebouwd zijn uit hetzelfde zenuwstelsel, dezelfde neurale verbindingen en dezelfde hersencapaciteit. Simpel gezegd zouden we dus allemaal hetzelfde moeten kunnen. Als het ergens in de wereld mogelijk is, dan is het ook voor jou mogelijk. Je hoeft alleen maar te weten hoe je het moet doen. Als je weet hoe iemand iets doet, kun jij het ook!

2. Falen bestaat niet, alleen feedback

‘Focus on where you want to go, not on what you fear.’ – Tony Robbins

We maken van alles mee en het loopt niet altijd zoals we zouden willen. Van alles wat we doen en de fouten die we daarbij maken, kunnen we leren. NLP beschouwt een fout als een bron van leerzame informatie. Deze informatie kan gebruikt worden om het gedrag te verbeteren. Als we onze fouten interpreteren als feedback in plaats van falen, kunnen we hiervan leren. Door te blijven oefenen en juist fouten te maken, krijg je steeds meer informatie hoe je het beste resultaat kunt behalen. Feedback is een positief uitgangspunt, falen het tegenovergestelde. Het interpreteren van een fout als falen kost je veel energie en draagt weinig bij aan het leerproces dat nodig is om je doel in de toekomst wel te bereiken. In het artikel  ‘Fundamenten voor de NLP-Practitioner’ gaan we dieper in op feedback.

3. Je hebt altijd een andere keuze

‘The privilege of a lifetime is to become who you truly are.’ – Carl Jung

Elke ervaring kun je op verschillende manieren benaderen. Je hebt altijd een andere keuze in hoe je ergens op reageert of iets aanpakt. Wanneer je je perspectief verandert, dan krijg je meer informatie. Verander je je waarneming, dan verhoog je je keuzemogelijkheid.

4 Je hebt alle nodige hulpbronnen in je

‘It is really amazing what people can do. Only they don’t know what they can do.’ – Milton H. Erickson

Iedereen heeft alle hulpbronnen in zich om veranderingen in gang te zetten en om de gewenste resultaten te behalen. Hulpbronnen zijn kwaliteiten, eigenschappen, houdingen, emoties die ons toelaten om te zijn wie we willen zijn en te bereiken wat we willen bereiken. We hebben alle nodige hulpbronnen in ons om de gewenste resultaten te bereiken; hulpbronnen die we nu nog niet hebben, kunnen we van anderen overnemen. We hebben allemaal een situatie meegemaakt waarin we een gevoel hadden van zelfvertrouwen, (innerlijke) kracht, rust of succes. De kunst is om deze hulpbronnen naar boven te halen op het moment dat je ze nodig hebt.

5 De kaart is niet het gebied

‘We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.’ – Albert Einstein

We nemen de wereld niet waar zoals die is: de kaart is niet het gebied. Met andere woorden: de externe gebeurtenis is niet gelijk aan de interne voorstelling en wat we via woorden naar buiten brengen. Alles wat wij waarnemen, is een interpretatie.

We nemen de wereld om ons heen waar vanuit onze zintuigen. Onze zintuiglijke waarneming is echter geen directe weergave van de werkelijkheid. Alles wat je ziet, hoort, voelt of ervaart, is niet alles wat er bestaat. Je filtert namelijk een heleboel informatie weg, omdat je het niet nodig hebt of omdat het anders te veel wordt. Je laat informatie weg, vervormt en generaliseert. Doordat je heel veel informatie wegfiltert, ervaar je jouw wereld vanuit je eigen werkelijkheid en dus vanuit jouw eigen kaart. Onze overtuigingen en meningen over mensen, situaties en het leven zijn niet per definitie nauwkeurig of correct. Ze zijn slechts een handleiding over hoe dingen werken. De objectieve werkelijkheid wordt als het ware gekleurd door ons karakter, onze overtuigingen en ervaringen.

6 Verandering van het proces is krachtiger dan de inhoud van de ervaring

‘The past does not equal the future unless you live there.’ – Tony Robbins

Het veranderen van het proces van je ervaringen is krachtiger dan de inhoud van je ervaringen te willen veranderen. De inhoud van een gebeurtenis kun je niet veranderen, hoe graag je dat ook zou willen. Het is gebeurd zoals het is gebeurd. Wat je wel kunt veranderen, is het proces van je ervaring: de manier waarop je erover denkt.

7 Communicatie is respons

‘Wijzen spreken omdat ze iets te zeggen hebben. Dwazen spreken omdat ze iets moeten zeggen.’ – Plato

Communicatie krijgt betekenis door de respons van de ander. Het effect, de respons van communicatie bepaalt of het goede communicatie is. Dit uitgangspunt veronderstelt dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen communicatie en tevens voor de respons. Het is aan de zender om zijn boodschap zodanig inhoud en vorm te geven dat hij de gewenste respons bereikt. Om een bepaald resultaat te behalen, moeten verschillende mensen verschillend aangesproken worden.

Bij de een kan een bepaald verzoek tot het gewenste resultaat leiden, terwijl dat verzoek bij een ander, of bij dezelfde persoon in een andere situatie, een ander effect heeft. De communicatie moet worden afgestemd op de ontvanger in diens context.

8 Elk gedrag heeft een positieve intentie

‘Listen with the intent to understand, not the intent to reply.’ – Stephen Covey

Er is een verschil tussen het gedrag zelf en de intentie van het gedrag. Het gedrag zelf kan destructief zijn; de intentie die aanleiding geeft tot dat gedrag is positief: het wil zorgdragen voor degene die het gedrag vertoont, zelfs op het niveau van overleving. Hoe gek je bepaald gedrag ook vindt, achter elk gedrag schuilt een goede reden. Op de een of andere manier wordt er voorzien in de zes menselijke fundamentele behoeften zoals omschreven door Anthony Robbins: zekerheid, variatie, betekenis, liefde & verbinding, groei, en een bijdrage leveren.

9 Respecteer het wereldmodel van de ander

‘The meeting of two personalities is like the contact of two chemical substances: if there is any reaction, both are transformed.’ – Carl Jung

Iedereen is anders, omdat iedereen in een andere omgeving opgroeit met andere ervaringen en met ander startmateriaal. Volgens NLP komen deze verschillen voort uit het feit dat mensen een verschillend ‘wereldmodel’ (wereldbeeld) hebben. Elk begin van communicatie met een ander begint met het hebben van respect voor het wereldmodel van de ander. Wil je echt communiceren met de ander en echt begrijpen wat de ander bezighoudt en hoe hij de wereld om zich heen beleeft, dan is het van belang dat je je verdiept in het wereldmodel van de ander.

10 Lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden

‘The mind always fails first, not the body. The secret is to make your mind work for you, not against you.’ – Arnold Schwarzenegger

Onze geest en ons lichaam zijn aan elkaar gekoppeld en beïnvloeden elkaar. 75 procent van wat wij denken, beïnvloedt ons gedrag en ons immuunsysteem. Ons denken beïnvloedt ons fysieke lichaam. Als we niet gezond zijn, beïnvloedt dat onze gedachten. Fysiologie, gedachten en overtuigingen staan onderling met elkaar in verbinding.

Bron: NLP voor coaches en trainers -Inzicht in onbewuste processen onder succesvol gedrag en communicatie door Roderik Kelderman