Een van de uitgangspunten van provocatief coachen is dat mensen veerkrachtiger zijn dan ze denken. ‘Daardoor kun je ze uitdagen en daarbij móéten mensen opkomen voor zichzelf en hun probleem verdedigen.’ Freek Sarink gebruikt de provocatieve stijl en traint in Spanje en Nederland collega’s en studenten hierin.
Freek Sarink staat voor snel naar de kern gaan. ‘Lastig is dat mensen niet de neiging hebben om snel tot de kern te komen. Dat is ook logisch omdat ze zich eerst veilig willen voelen bij de coach. De provocatieve stijl helpt om sneller bij de kern te komen.’ Geanimeerd geeft hij een voorbeeld: ‘“Ik heb het gevoel dat ik een burn-out heb; er komt niets uit mijn handen.” “Je bent ook al 49, je kunt best opgebrand zijn. Een voetballer is op den duur ook op. Dus wat is het probleem?” Door deze reactie gaat de cliënt zijn probleem verdedigen en dit maakt dat ie binnen een paar minuten zélf tot de kern komt.’
De provocatieve stijl is therapeut en coach Freek op het lijf geschreven. Toen hij een boek van Jaap Hollander en Jeffrey Wijnberg las, was hij meteen enthousiast. ‘Bij de eerste bladzijde dacht ik al: zo kan het ook! En het werkt nog ook!’, lacht Freek. Deze Nederlandse autoriteiten hebben me geholpen om alle basisaannamen van coaching los te laten, zoals rustig luisteren, niet onderbreken en respect hebben voor de kwetsbaarheid van je cliënt. ‘Na een paar jaar als zelfstandig coach en therapeut werd ik gevraagd om voor de ggz te werken. Voor het begeleiden van verslaafde delinquenten wilden ze graag een man, en de provocatieve aanpak paste wel bij deze boefjes.’ Later heeft Freek ook nog een opleiding systeemtherapie gedaan en vanaf die tijd begeleidt hij zowel individuen als gezinnen en stellen. ‘Provocatief coachen is ook systemisch, voor mij was dit een logische stap.’
‘De provocatieve stijl helpt om sneller bij de kern te komen’
Freek is inmiddels weer zelfstandig en begeleidt cliënten met uiteenlopende problemen. Hij noemt terloops dat hij zijn boek Provocatieve psychologie en coaching van het Spaans naar het Nederlands aan het vertalen is. ‘Mijn vrouw en ik willen werken in Spanje. Ik bleek de enige Spaanstalige provocatieve psycholoog te zijn. Dat bracht me op het idee om trainingen provocatieve coaching te geven in Spanje, en met een boek vergroot je je bekendheid en expertstatus.’
Enthousiast vertelt Freek waarom de provocatieve stijl zo goed werkt. ‘Van een coach verwacht je dat die je zelfbeeld ophaalt en dat hij goedbedoelde adviezen geeft … Maar een cliënt gelooft het vaak niet echt. Dus ga ik juist het negatieve zelfbeeld van mijn cliënten bevestigen. “Waarom zou je veranderen? Je werkt hier al 32 jaar, je kent iedereen, het is lastig om met jouw ervaring een nieuwe baan te vinden. De kans is groot dat het niet lukt.” Vervolgens komt de cliënt zelf met redenen waarom ie wil en kan veranderen.’ Mensen vragen vaak om oplossingen. ‘Die geef ik niet, of soms geef ik hele absurde oplossingen. Door mijn antiwijsheid gaat de cliënt gebruikmaken van zijn eigen wijsheid. Zo leer ik hem dat hij het zelf kan.’
Tekst: Nienke van Oeveren, Bron: Coachlink Magazine
