Soms beland je tijdens het coachingstraject in een vicieuze cirkel: het loopt niet lekker, je voelt als coach spanning of onrust en handelt vanuit een bepaalde rol (mama/macho/mol). Het effect hiervan is dat je coachee minder verantwoordelijkheid neemt. Hoe kun je dit patroon doorbreken?
Een lekker lopend coachtraject gaat als volgt. Je bepaalt met je coachee een helder doel en gedurende het traject krijgt je coachee inzichten die hem helpen bij het zetten van stappen richting zijn doel of zijn waarde. Het traject duurt niet te lang, ongeveer zes sessies, en na afloop is je coachee heel tevreden en dankbaar.
Zo gaat het jammer genoeg niet altijd. Coaches belanden regelmatig met een coachee in een vicieuze cirkel: het loopt niet lekker, als coach voel je onrust en vanuit die onrust ga je harder werken, meer je best doen, tips geven (mama-rol), oordelen, veel vinden van de coachee (macho-rol) of je geeft het op en denkt: laat maar (mol-rol) (zie figuur 1.1). Het effect van al deze valkuilen is dat je coachee minder verantwoordelijkheid gaat nemen. Hij komt niet of niet genoeg tot actie of gaat alleen maar hard werken om jou als coach te pleasen. Precies wat je niet wilt als coach – het doel van coaching is nou juist je coachee de verantwoordelijkheid te laten nemen voor zijn eigen leven. Door deze valkuilen gaat het traject nog minder lekker lopen.
Tijd dus om uit de vicieuze cirkel te stappen, om te achterhalen wat er aan de hand is en om vervolgens interventies in te zetten die dit patroon doorbreken. Ik beschrijf hieronder de verschillende punten in de cirkel.
1. Het loopt niet lekker
Coachgesprekken lopen regelmatig niet zoals je wilt. Of niet zoals je coachee het wil. Het kan zijn dat het niet opschiet, of dat je geen klik voelt met je coachee. Je betrapt jezelf erop dat je een stevige mening hebt over je coachee. Of je coachee vindt dat hij niet genoeg resultaten behaalt en laat dat – direct of indirect – aan jou laat merken.
2. Onrust bij de coach, spanning
Je ervaart als coach onrust. Je voelt je bijvoorbeeld al onrustig als je weet dat je de coachee de volgende dag gaat zien. Of je voelt je tijdens het coachgesprek niet relaxed.
3. Coach schiet in een ineffectieve reflex: mama, macho of mol
Als een traject soepel loopt, kost het je als coach geen moeite om de coachende houding aan te nemen, oftewel in de mature-rol te zitten. Je hebt empathie en helpt de coachee met het zelf oplossen. Ook maak je eerlijk en respectvol bespreekbaar wat je ziet of wat je opvalt. Maar in trajecten of gesprekken die niet goed lopen, lukt het vaak niet om ‘mature’ te blijven. Dan schiet je makkelijk, vanuit een reflex, in de mama-, macho- of mol-rol.
4. De coachee neemt weinig verantwoordelijkheid
Wat het traject ook complex kan maken, is wanneer je coachee weinig regie neemt. Of dat hij alleen voor jou werkt, dus opdrachten braaf doet. Hij komt met niets als je vraagt wat een mogelijke oplossing zou zijn. Of hij weet niet wat hij wil of doet de opdrachten niet die jullie samen hebben afgesproken.
Bron: No-nonsense coachen als het complex wordt door Anne de Jong
