en zelfs zó dat de ander er méér van wil!
Confronteren gaat niet om ‘de waarheid vertellen,’ maar om helder teruggeven wat de ander zelf zegt en doet. In dit artikel neemt Ariane van Heijningen, auteur van Goedbedoeld moeilijk maken, je mee in hoe je als coach confrontatie kunt gebruiken als een uitnodiging tot zelfreflectie en groei. Ontdek hoe je confronteren inzet als een krachtige, oordeelvrije tool die leidt tot inzicht en echte verandering.
Confronteren zonder conflict: een spiegel voor groei en helderheid
Er zijn van die momenten. Je cliënt vertelt opnieuw over die knagende situatie op werk, over de keer op keer mislukte pogingen om verandering in gang te zetten. En je voelt het. Dit is een moment voor confrontatie. Maar tegelijk is daar die aarzeling. “Moet ik hier echt iets van zeggen?” “Wat als ik hem of haar pijn doe?” Je wilt je cliënt niet kwetsen of afschrikken. Maar je weet ook: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Hoe kun je confronteren, zonder dat de ander zijn hakken in het zand gaat zetten?
Confronteren: het is gewoon teruggeven wat je krijgt
Bij confronteren denken we vaak aan “de ander eens flink de waarheid vertellen.” Maar stel je nu eens voor dat confronteren helemaal niet gaat over je eigen mening ventileren. In plaats daarvan gaat het om teruggeven wat je observeert—zonder oordeel, zonder bijbedoelingen. Je laat zien wat er op tafel ligt. Niets meer en niets minder. Klinkt simpel? Dat is het niet per se, want als mens zijn we geneigd onze eigen bril op te zetten. Zelfs als goed getrainde coaches.
Het vergt oefening om “gewoon” te blijven bij wat je hoort, zonder je eigen oordeel. Pas dan wordt confrontatie een zuivere spiegel voor de ander. Die ziet zijn eigen woorden en gedrag terug—en kan daar zelf mee aan de slag. En dat is waarheidsliefde: eerlijkheid, zonder de noodzaak om in de wenselijkheid van het moment mee te gaan.
Wat confronteren wél en níet is
Confronteren is niet bedoeld om ongemak te creëren of frustraties te ventileren. Het is ook geen manier om je cliënt van jouw waarheid te overtuigen. Hoe verleidelijk dat soms ook is.
- Confronteren is: aansluiten bij de ander om een dialoog op gang te brengen.
- Confronteren is: praten in het hier en nu.
- Confronteren is: zuiver teruggeven wat de ander zegt en doet, met zo min mogelijk interpretatie.
- Confronteren is: beseffen dat de cliënt wijsheid in zich heeft, ook al is die soms verborgen.
- Confronteren is: niet willen winnen, maar uitnodigen tot gezamenlijk onderzoek.
Maak van confronteren een favoriete leermeester
Als coach gebruik je confronteren vaak om je cliënt dichter bij zichzelf te brengen, juist op momenten dat ze dreigen vast te lopen in oude patronen of belemmerende overtuigingen. Maar stel je eens voor dat confronteren niet alleen ingezet wordt als het moeilijk gaat? Wat als confrontatie ook kan dienen om een lopend proces te verdiepen, om een positieve dynamiek verder te versterken? Door een spiegel te zijn, stimuleer je ontwikkeling en helderheid. Zo wordt confronteren een manier om scherp te blijven en echt inzicht te bieden.
Hoe doe je dat dan?
Confronteren is een spiegel zijn. Niets meer, niets minder. Dus hoe minder jij oreert, hoe sterker je de ander kunt uitnodigen naar zichzelf te kijken. Maar hoe dan?
1. Herhaal gewoon wat de ander zegt
- Cliënt: “Ik weet ook niet waarom het elke keer misgaat, maar goed, iedereen heeft het altijd druk.”
- Jij: “Iedereen?”
2. Blijf bij je vraag als je geen antwoord krijgt.
- Jij: “Waarom lukt het niet om die eerste stap te zetten?”
- Cliënt: “Ja, nou ja, dat kan ik allemaal wel uit gaan leggen, maar het ligt gewoon aan de situatie.”
- Jij: “Oké. Maar de vraag was: waarom lukt het niet om die eerste stap te zetten?”
3. Nodig de ander uit tot helderheid door de juiste woorden te vinden
- Jij: “Dit is de derde keer dat je vertelt dat je voor jezelf een deadline had gesteld, maar deze niet haalde. Klopt dat?” (zorg dat je hier alleen feiten benoemt!)
- Cliënt: “Ja.”
- Jij: “Hoe noem je iemand die niet doet wat hij belooft aan zichzelf?”
- Cliënt: “Onbetrouwbaar.”
- Jij: “ Prachtig dat je dit zo helder ziet. Zullen we samen kijken wat jou zou kunnen helpen om dit te veranderen? Of niet? Wat wil je met dit inzicht?”
Confronteren als cadeau
Confronteren kan een cadeau zijn. Door zonder oordeel een spiegel voor te houden, bied je de cliënt de kans zichzelf in alle eerlijkheid te zien. En dat opent de deur naar echte, duurzame verandering. Dit is niet “wenselijkheidsliefde”—pleasen omdat dat makkelijker voelt. Nee, het is waarheidsliefde, het vermogen om de werkelijkheid te omarmen omdat dat de ander verder helpt.
Vrij het gesprek in
Probeer het eens, een gesprek zonder agenda, maar met nieuwsgierigheid en ruimte. Zonder dat je het jezelf oplegt die ander te ‘redden’ of ‘sparen’ of zelfs te ‘helpen’. Ga er vrij inzitten. Durf de ander te spiegelen zonder jouw eigen ideeën erdoorheen te laten klinken. Dat is confronteren in zijn zuiverste vorm: een ontmoeting in helderheid en gelijkwaardigheid.
Door Ariane van Heijningen. Dit blog is de tweede uit een serie van vijf blogs gebaseerd op haar nieuwe boek Goedbedoeld moeilijk maken – hét boek voor coaches en iedereen die het lef heeft om levensveranderende gesprekken te voeren.
Van Heijningen is spreker, trainer en coach en heeft een scherp oog voor het menselijke denken en doen. Ze helpt mensen vragen te stellen die leiden tot verdieping, en dat doet ze met passie, humor en toewijding. Lees meer op www.denkplaats.nl
