Systems-Centered® Training (SCT®) is een praktische, vernieuwende en effectieve methode. De methode is gebaseerd op Yvonne Agazarians theorie van levende menselijke systemen. Teams ontwikkelen zich ermee in prestatie en werkklimaat.
Coach of begeleid je een groep of een team? Je vraagt je misschien af hoe het mogelijk is dat groepen zo verschillend zijn. Soms is er een heel sterke verborgen dynamiek, waar moeilijk grip op valt te krijgen. Dan is het handig als je wat meer weet van wat er allemaal in groepen kan spelen.
In Agazarians theorie zijn zowel individuen als groepen levende menselijke systemen. Wat voor groepen geldt, geldt voor individuen en omgekeerd.
- Dat wil zeggen dat je naar een team kijkt alsof het een teamlid is. Het betekent ook dat teams zich gedragen als mensen en mensen zich gedragen als teams. Net zoals bijvoorbeeld de grenzen van een teamlid dicht kunnen zijn voor nieuwe informatie, zo kan ook een team zich afsluiten voor nieuwe informatie.
Het primaire doel van ieder levend menselijk systeem is te overleven, zich te ontwikkelen en te transformeren. Het systeem doet dat door verschillen te onderscheiden en te integreren, waardoor het steeds complexere problemen aankan.
- Levende menselijke systemen hebben ook secundaire doelen: zichtbare doelen zoals een aanbesteding winnen, een project op tijd en binnen budget realiseren, enzovoort.
- Mensen (en teams) hebben een voorkeur voor overeenkomsten boven verschillen. Als iemand in een team zich bijvoorbeeld te afwijkend gedraagt (= te groot verschil), heeft het team de neiging die persoon te negeren of tot zondebok te maken.
- Hoewel teams neigen naar overeenkomsten en niet van verschillen houden, hebben zij verschillen nodig om hun primaire (en secundaire) doelen te bereiken (te overleven, zich te ontwikkelen en te transformeren).
Een levend menselijk systeem heeft een doel, een doorlaatbare grens en energie (= informatie) die uitgewisseld worden met de omgeving.
- Teams (en mensen) kunnen de doorlaatbaarheid van hun grens (voor informatie) met de omgeving reguleren. Een team dat zich bijvoorbeeld bedreigd voelt, zal zijn grens sluiten voor informatie.
Ieder levend menselijk systeem kent een ander systeem als grotere context en is zelf weer de context voor een ander levend menselijk systeem. Dergelijke geneste systemen nemen eigenschappen van elkaar over (isomorfie).
- Systemen passen in elkaar als matroesjka’s. Het grotere systeem omvat het kleinere systeem en beïnvloedt het doel ervan. Een tenderteam omvat bijvoorbeeld het subteam dat zich bezighoudt met het architectonisch ontwerp.
- Als een managementteam altijd moeizaam tot besluiten komt, dringt besluiteloosheid door tot de hele organisatie (isomorfie).
Levende menselijke systemen bewegen zich door vaste ontwikkelingsfasen, die vooral gekenmerkt worden door hoe het systeem per fase omgaat met verschillen.
- In iedere ontwikkelingsfase is er een dynamisch evenwicht met krachten die ontwikkeling bevorderen of belemmeren. Het verzwakken van de belemmerende krachten maakt de weg vrij voor de bevorderende krachten om het systeem naar zijn doel te bewegen.
- In de vluchtsubfase ontkent een systeem verschillen, in de vechtsubfase worden verschillen bestreden en in de samenwerkfase worden verschillen juist benut om het doel van het systeem te bereiken.
Systems-Centered® en SCT® zijn geregistreerde handelsmerken van het Systems-Centered Training and Research Institute, een organisatie zonder winstoogmerk.
Door: Peter Kunneman en Paula Nordhauzen
Bron: Leve het team – Groepsdynamiek: van boosdoener naar bondgenoot
