In deze opdracht bepaal je je kernwaarden en onderzoek je hoe je kernwaarden je kunnen ondersteunen om in de praktijk proactief te handelen.
Kernwaarden
Een waarde is iets wat jij heel belangrijk vindt in je leven. Het drijft je van binnenuit en inspireert je. Als je handelt vanuit je kernwaarden voel je je ook een paar dagen later nog steeds heel tevreden over je handelen. Je staat achter de keuzes die je hebt gemaakt en de manier waarop je hierover hebt gecommuniceerd. Wanneer je handelen niet (helemaal) in overeenstemming was met je kernwaarden, heb je achteraf vaak spijt. Tenminste, als je dat wilt erkennen bij jezelf.
Soms is er verwarring over het verschil tussen waarden en normen. Waarden komen van binnenuit: je voelt je er met hart en ziel mee verbonden. Normen zijn van buitenaf opgelegd, door je ouders (bijvoorbeeld: ‘Je mag geen ruzie maken’), de wet (bijvoorbeeld: ‘Het is verboden om bij een rood stoplicht door te rijden’), je religie (bijvoorbeeld: ‘Heb uw naasten lief’), de maatschappij (bijvoorbeeld: ‘Hoe meer welvaart, hoe beter’). Normen schrijven je voor hoe je je behoort te gedragen, of je het er nu mee eens bent of niet.
Wanneer je je keuzevrijheid in een lastige praktijksituatie gebruikt om te handelen in overeenstemming met de jou opgelegde normen, is het niet zeker dat je hier achteraf een goed gevoel aan overhoudt. Dit hangt ervan af in hoeverre de normen corresponderen met jouw kernwaarden. Een proactief persoon zal de van buitenaf opgelegde normen in zichzelf onderzoeken. De normen waar je werkelijk ‘ja’ tegen zegt, maak je van jezelf en daarmee worden ze een persoonlijke waarde. De normen waar je niet achterstaat, stuur je als het ware retour afzender.
Met welke waarden voel jij je wezenlijk verbonden?
Ter inspiratie vind je in tabel 1 een overzicht met uiteenlopende persoonlijke waarden.
| Authenticiteit | Innovatie | Rust |
| Autonomie | Integriteit | Samenwerken |
| Avontuur | Klantvriendelijkheid | Spiritualiteit |
| Balans | Kracht | Succesvol |
| Betrokkenheid | Kwaliteit | Transparant |
| Betrouwbaarheid | Liefde | Trots |
| Bezieling | Loyaliteit | Trouw |
| Creativiteit | Macht | Uitmuntendheid |
| Daadkracht | Mildheid | Veiligheid |
| Doelgerichtheid | Moed | Verantwoordelijkheid |
| Duidelijkheid | Nuchterheid | Verbondenheid |
| Duurzaamheid | Ondernemerschap | Vertrouwen |
| Eenvoud | Ontwikkeling | Vitaliteit |
| Eerlijkheid | Openheid | Vrijheid |
| Effectiviteit | Persoonlijk | Waardevol |
| Eigenheid | Pionierschap | Zekerheid |
| Flexibiliteit | Plezier | Zorgvuldigheid |
| Geluk | Professioneel | Zorgzaamheid |
| Gelijkwaardigheid | Probleemoplossend | … |
| Harmonie | Rechtvaardigheid | … |
| Hulpvaardigheid | Respect | … |
| Inspiratie | Resultaatgerichtheid |
Opdracht: Kernwaarden
In deze opdracht bepaal je je kernwaarden en onderzoek je hoe je kernwaarden je kunnen ondersteunen om in de praktijk proactief te handelen.
Kernwaarden zijn belangrijke drijfveren in je leven. Je kernwaarden geven aan hoe jij wilt leven en werken, hoe je met mensen wilt omgaan, hoe je jezelf wilt neerzetten in de wereld.
Wanneer je in overeenstemming leeft met je kernwaarden voel je je gelukkig en tevreden. Het beginpunt van je handelen ligt bij jou. Maar in de dagelijkse realiteit worden we regelmatig uitgedaagd om ons anders te gedragen dan we diep van binnen willen. Bijvoorbeeld doordat de cultuur van de organisatie waar je werkt niet helemaal overeenkomt met je kernwaarden of doordat je emotioneel geraakt wordt en dan meer vanuit je emoties dan vanuit je kernwaarden reageert.
Zo komen we in een lastige overlegsituatie ook al snel in een spanningsveld: handel je vanuit je gewoontegedrag – je favoriete communicatiestijl –, reageer je vanuit je emoties of handel je vanuit je kernwaarden?
A. Bepaal je kernwaarden
Bepaal drie tot vijf kernwaarden voor jezelf. Gebruik hiervoor het waardeoverzicht hierboven als hulpmiddel. Je kunt uiteraard ook je eigen woorden gebruiken.
B. Kernwaarden in lastige overlegsituaties
Neem een voor jou lastige overlegsituatie in gedachten waar jij achteraf geen goed gevoel aan hebt over gehouden. Bepaal in hoeverre jij in deze situatie hebt gehandeld in overeenstemming met je kernwaarden:
| Kernwaarde | ++ | + | +/- | – | — |
| 1. | |||||
| 2. | |||||
| 3. | |||||
| 4. | |||||
| 5. |
C. Kernwaarden in actie
- Welke kernwaarde ben je in deze situatie het meest uit het oog verloren?
- Hoe had je gehandeld als je in contact met deze kernwaarde was gebleven?
- Wat zou je in jezelf moeten overwinnen om dit te realiseren?
