De juiste vraag van Joris Brenninkmeijer en Mieke Voogd gaat diepgaand in op vragenstellen binnen de complete coachingcyclus. Dat is niet alleen voor coaches een relevant en actueel onderwerp.
De juiste vraag staat vol inzichten over vragen stellen, concreet geformuleerde vragen en neemt de lezer mee van basale vragen tot en met vragenstellen voor fijnproevers. Het boek is een aanrader voor coaches en managers die teamleden op coachende wijze willen helpen ontwikkelen en motiveren.
OEN
In 11 hoofdstukken verdeeld in drie delen (Bewust vragen stellen, Je repertoire uitbouwen, Diepere lagen aanboren) wordt de lezer op toegankelijke wijze aan de hand genomen. Dit gebeurt met veel reflectie en bewust gecreëerde leermomenten. Aan het begin van het boek zetten de auteurs de aanleiding uiteen. Tegen de stroom in zijn ze van mening dat vragenstellen een essentiële rol speelt in het gehele coachingtraject. De auteurs schetsen daarnaast een essentieel vertrekpunt voor de coach (maar dus ook manager, teamleider, enz.), het uitgangspunt van een OEN: Oprecht nieuwsgierig, Eerlijk en vanuit Niet weten.
In het eerste deel van De juiste vraag zetten Voogd en Brenninkmeijer het belang van vragenstellen in het coachtraject uiteen. Ze laten zien in welke fase van het coachtraject welk soort vragen van waarde zijn. Vervolgens beschrijven ze vanuit vier invalshoeken wat er mis kan gaan bij het stellen van vragen. Ze waarschuwen de lezer dat elk sterk punt van een coach ook een gevaar meebrengt, waar je continu op bedacht moet zijn. Dit soort reflectieve inzichten lopen als rode draad door het boek. Het afsluitende hoofdstuk gaat op zoek naar de juiste vraag: een ‘rake vraag’. Welke competenties heeft de vragensteller daarvoor nodig?
Kleur bekennen
Deel twee helpt de coach om kleur te bekennen voor wat betreft zijn stijl van vragenstellen. Daarbij werpen Voogd en Brenninkmeijer een dilemma op: word ik als coach een generalist of specialist in één bepaalde stijl? Vier stijlen worden onderscheiden: persoonsgericht, inzichtgericht, probleemgericht en oplossingsgericht. Hier gaan de auteurs in op de vraag: op welk moment in het coachingtraject men welke vraag het beste in kan zetten. Ze leggen overtuigend uit hoe nauw dit luistert en wat de consequenties kunnen zijn. Ze staan stil bij motivatie van de coachee en hoe je die kunt vinden en aanwakkeren met goede vragen. De vraagstukken Veranderen en Leren staan daarbij centraal. In het afsluitende hoofdstuk van deel 2 bespreken ze bijzondere vragen, zoals Systemische vragen, Circulaire vragen, Socratische vragen en vragen om te reframen.
Het derde deel staat in drie hoofdstukken stil bij de lichaamstaal: wat vertelt lichaamstaal ons over de coachee en hoe geven we daar via de juiste vragen gehoor aan? De auteurs beschrijven hoe taal en taalgevoeligheid kan helpen bij het vinden van de ‘waarheid’ en het formuleren van vragen. Het laatste hoofdstuk helpt je om je nog verder te ontwikkelen tot vragensteller door het ‘hoe’ en het ‘waarom’ te bespreken. En zelfs in het Epiloog wordt vastgehouden aan het centrale doel van het boek: de lezer helpen een betere coach te worden door een toekomstgerichte vragen te stellen.
Geslaagde mix
De juiste vraag biedt een zeer geslaagde mix tussen praktijkvoorbeelden, modellen, theorie en inspirerende praktijkverhalen. Erg knap gedaan! Je voelt aan alles dat de auteurs de lezer in zijn coachende rol willen helpen in plaats van louter hun kennis delen. Elk hoofdstuk eindigt bijvoorbeeld met reflectievragen voor de lezer. Het krachtige aan het boek vind ik dat de auteurs kritisch zijn op hun eigen ideeën en gepresenteerde modellen (wederom reflectie). Dat maakt het geheel geloofwaardig. De coachingcyclus is de ideale context is om met dit onderwerp aan de slag te gaan, maar het centrale thema leent zich ook voor andere toepassingen (klantgesprekken, marktonderzoek, enz.) Het boek is mooi vormgegeven, wat het lezen aangenamer maakt. Als niet professionele coach vond ik het mentaliseren en dat vermogen ontwikkelen erg interessant om mee te nemen uit dit boek.
Voor coaches is De juiste vraag van Voogd en Brenninkmeijer (ongetwijfeld) een must read, voor managers die hun teamleden écht willen verbeteren ook.
Door: Thomas Cech, trainer en expert in het verhogen van commerciële resultaten.
