Herken je dit? Een coachee stelt een vraag die simpel lijkt – een kwestie van een paar praktische tips. Maar hoe verder je het gesprek in duikt, hoe meer het voelt alsof je aan de oppervlakte blijft hangen. Wat ze echt nodig hebben, lijkt iets anders te zijn. De OERvraag, die ze zelf nog niet op hun netvlies hadden.
Krijg jij een IKEA-vraag of een OERvraag van je coachee?
Welke vragen krijg jij het meeste te horen in je praktijk? De IKEA-vraag, of de OERvraag? Ik neem je mee in het verschil. IKEA-vragen zijn praktisch. Simpel gezegd: er is een handleiding voor nodig, en jij helpt je coachee die te vinden of toe te passen. Het zijn de vragen die je uitnodigen om tools en technieken uit je coach-gereedschapskist te halen:
- Hoe verbeter ik mijn time management?
- Wat is een slimme manier om conflicten op te lossen?
- Hoe zorg ik ervoor dat mijn maaltijden gezonder worden?
Het zijn vragen die waar een recept voor bestaat: Hoe doe ik dit? Hoe werkt dat?
Klinkt bekend, toch? Maar dan heb je ook nog de OERvragen. Die hebben geen receptuur als antwoord. Het zijn de vragen die je coachee uitdagen om een diepere laag aan te boren. Deze vragen klinken eerder als:
- Wat voor leidinggevende wil ik zijn?
- Hoe blijf ik trouw aan mijn waarden in een zakelijke omgeving?
- Wat wil ik werkelijk bereiken met mijn praktijk?
Zie het zo: waar een IKEA-vraag vraagt om een recept, vraagt een oervraag om een innerlijk kompas.
De vraag achter de vraag
Achter veel IKEA-vragen schuilt vaak een oervraag die nét wat spannender is om te stellen.
Neem bijvoorbeeld een coachee die vraagt: “Hoe krijg ik meer structuur in mijn leven?” Dat weet die coachee meestal wel. Planning maken. Je mail maar één keer per dag checken. Elke dag op hetzelfde tijdstip opstaan en naar bed gaan. Meestal liggen hier de nieuwe inzichten niet. Veel interessanter is om verder te kijken naar de oervraag: “Wat is voor mij een zinvolle invulling van mijn tijd?”
Hoe communiceer ik effectiever met mijn team?
Een coachee, Hans, vroeg mij onlangs: ‘Hoe communiceer ik effectiever met mijn team?’ Dat weet hij heus wel, ervaren directeur die al de nodige uitdagingen met verschillende teams in goede banen had geleid. Onzinnig dus om hem een lijstje met tips en tricks te geven. Dus zei ik: “Dat weet je heus wel. Wat is je echte vraag?” En daar kwam de OERvraag: ‘Ben ik eigenlijk wel gelukkig in deze rol?’
Bij meer onervaren leiders kan het natuurlijk wél nuttig zijn om tips en tricks te delen. Niettemin is mijn ervaring dat je het beste in twee fasen kunt werken: Eerst de OERvraag onderzoeken en dan met een heldere IKEA-handleiding zorgen dat je coachee handvatten heeft om de kast daadwerkelijk in elkaar te zetten. Nu die weet om welke kast het hem nou eigenlijk ging 😉.
Oefening: IKEA- of OERvraag?
- Kijk naar de vragen die je coachees stellen. Welke herken je meteen als IKEA-vragen?
- Welke zijn duidelijk OERvragen?
- Welke vragen veranderen, na het eerste contact, van IKEA- naar oervraag? Of misschien andersom?
Wat zegt dit overzicht over de manier waarop jij begeleidt? Of wilt begeleiden?
Wil jij vooral een IKEA-coach of een OER-coach zijn?
Door Ariane van Heijningen. Dit blog is de vierde uit een serie van vijf blogs gebaseerd op haar nieuwe boek Goedbedoeld moeilijk maken – hét boek voor coaches en iedereen die het lef heeft om levensveranderende gesprekken te voeren.
Van Heijningen is spreker, trainer en coach en heeft een scherp oog voor het menselijke denken en doen. Ze helpt mensen vragen te stellen die leiden tot verdieping, en dat doet ze met passie, humor en toewijding. Lees meer op www.denkplaats.nl
