In zijn boek De Tijdgids onderzoekt Joris Brenninkmeijer de talloze manieren waarop tijd betekenis heeft in het coachgesprek. Wat betekent tijd voor jou, als begeleider? Hoe werk je als coach met allerlei tijdsaspecten, zoals de kloktijd, de ervaren tijd, tijdsverloop, tempo of timing? Hoe verdiep je de manier waarop je de ander helpt door scherp te letten op tijd in zijn coachvraag?
Je tijd goed beheren
Wat moet ik als coach doen om adequaat met de klok om te gaan? De hoofdopgave is het goed beheren van tijd, wat inhoudt om ‘op tijd’ te werken. Als ik dat nog wat verder uiteenrafel, betekent dat drie dingen. In de eerste plaats tijd maken, bijvoorbeeld voor een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Ook hoort daar bij dat je tijd vrijhoudt om aantekeningen te maken of om wat je samen hebt besproken uit te werken in een zakelijke offerte. Ten slotte is het van belang dat je tijd maakt voor reflectie en collegiale consultatie.
Op de tweede plaats is de klok onmisbaar om een coachtraject goed te structureren door middel van een duidelijke planning. Zo maak je als coach allerlei afspraken over de duur van het traject, de frequentie van de gesprekken, wanneer, hoe laat en hoelang je elkaar treft. Kloktijd ordent en helpt bij het creeren van een duidelijke bedding voor het coachproces. Zo dragen goede tijdsafspraken bij aan heldere begrenzing van de gesprekstijd, wat belangrijk is voor een veilig leerklimaat en daarnaast de context schept waarin je doelgericht samenwerkt.
Het maken van afspraken kun je op verschillende manieren aanpakken. Je kunt er voor kiezen aan het eind van ieder gesprek samen een nieuwe afspraak te plannen. Dat heeft als voordeel dat je per keer evalueert en de volgende afspraak in een tempo maakt dat past bij hoe het coachtraject zich ontwikkelt of bij de urgentie van de coachvraag. Een enkele keer kan het gebeuren dat de coachee of jijzelf op korte termijn een te volle agenda heeft. Dan duurt een volgende afspraak langer dan gewenst. Het alternatief is om het hele traject bij de start samen te plannen. Dat geeft duidelijkheid en kan iemand helpen die moeite heeft zich vast te leggen of ruimte te maken in de waan van de dag. Interessant is om deze keuze niet voor de ander te maken, maar vooraf samen te bespreken wat wijsheid is.
In de derde plaats is het belangrijk dat je die grenzen vervolgens ook goed bewaakt. ‘Het goed bewaken van de tijdslimieten heeft tot voordeel dat je afgebakend kunt werken en geen tijd hebt voor “getut”, stelt coach en trainer Ien van der Pol (2012). Je moet op tijd beginnen en eindigen en je planning goed in de gaten houden. In de kern klinkt het eenvoudig en op papier is het makkelijk gezegd, maar in de praktijk is het soms verrassend lastig.
Waardoor loopt een sessie uit in de tijd?
Dat kan praktische redenen hebben, bijvoorbeeld het onderschatten van de tijd die nodig is om af te ronden en een vervolgafspraak te plannen. Soms zul je als coach iets te hard of gejaagd aan het werk zijn geweest vanuit de goedbedoelde behoefte om te helpen. Misschien was er naar jouw idee nog te weinig resultaat bereikt. Of je coachee zat net midden in een emotioneel verhaal en je vond het te kil om het gesprek af te ronden. De klok vervult in al die gevallen een nuttige signaalfunctie. Lukt het niet om op tijd te werken of je aan de tijd te houden, dan is het zinvol daarbij stil te staan.
Zo zijn er meer signalen waarop je kunt letten. Je coachee komt te laat, of levert afgesproken huiswerk niet of te laat in. In al dit soort gevallen is het zinvol dit te benoemen en met je coachee te bespreken. Het geeft zicht op de manier waarop de coachee zelf sturing geeft aan zijn tijd.
| Belangrijkste opgave | Beheren van tijd: op tijd werken |
| Tijd maken | • Een afspraak maken voor een gesprek • Tijd maken voor verslaglegging, reflectie en collegiale consultatie |
| Tijd plannen | • Heldere afspraken maken over duur van het traject, duur, aantal en frequentie van gesprekken • Samen besluiten: vooraf aantal afspraken vastleggen of per keer afspreken |
| Tijd bewaken | • Op tijd beginnen en eindigen • Waken voor sessies die uitlopen, haastig of gejaagd werken • Bespreekbaar maken van te laat komen, regelmatig afzeggen door coachee, laat of niet inleveren van reflectieverslag |
Reflectie voor de tijdgids
Hoe kijk jij naar de kloktijd?
- Vriend of vijand
Is de kloktijd een vriend of een vijand? Wanneer is het een of het ander het geval in het coachgesprek? - Bewegende tijd of bewegend zelf
Visualiseer de toekomst als een lopende band die op je afkomt of visualiseer jezelf terwijl je richting de toekomst loopt. Welke van deze beelden staan het sterkst symbool voor jouw manier van omgaan met de kloktijd in het coachgesprek?
Bron: De Tijdgids – De wezenlijke rol van tijd in coachende gesprekken door Joris Brenninkmeijer
