In dit artikel licht Marlies Jellema de gespreksmethode Motiverende gespreksvoering (MGV) uit. Het is een techniek die mensen helpt hun motivatie te versterken en persoonlijke groei te bevorderen. MGV, ontwikkeld door William R. Miller en Stephen Rollnick, richt zich op het overwinnen van ambivalentie en het stimuleren van gedragsverandering door
middel van een compassievolle basishouding en specifieke gesprekstechnieken. De methode blijkt effectief in uiteenlopende contexten, zoals zorg, onderwijs, coaching, management en hr en biedt professionals handvatten om cliënten te begeleiden naar duurzame verandering en ontwikkeling.
Gespreksmethode voor verandering en groei
Veel mensen willen piano kunnen spelen, en toch lukt het ze niet. Doen ze niet genoeg hun best of willen ze het niet echt? Minstens zoveel mensen willen gezond leven, stoppen met roken, zorgen voor een betere balans tussen werk en privé, hun talenten ontwikkelen en toch lukt het ze niet, zelfs niet als ze erg hun best doen. Hoe komt dat? Ik ontdekte dat motivatie het sleutelwoord is, wat niet alleen leidt tot leren en veranderen maar ook tot groei. Ik ontdekte hoe bruikbaar, boeiend en vruchtbaar Motiverende Gespreksvoering (MGV) hiervoor is. Deze methodiek is ontwikkeld door William R. Miller en Stephen Rollnick,. Waarom is het zo waardevol te werken met motivatie? En, hoe komt het dat motivatie bijdraagt aan persoonlijke groei en welzijn?
Motivatie bepaalt of mensen in actie komen of niet, of ze groeien of niet, veranderen of niet. Motivatie is een ingewikkeld fenomeen en toch is motivatie goed te beïnvloeden in een gesprek. Motiverende Gespreksvoering is een gespreksmethode die zich richt op verandering en groei. In mijn eerdere praktijk als social worker en in mijn huidige rollen van spreker en trainer bij mijn bedrijf en aan Hogeschool Windesheim zet ik deze methode in bij uiteenlopende leer-, ontwikkel-, en hulpvragen.
Motiverende Gespreksvoering is een op samenwerking gerichte gespreksstijl die iemands eigen motivatie en bereidheid tot verandering versterkt en leidt tot persoonlijke groei. De methode is goed aan te leren en bewezen effectief. Dit is bij uiteenlopende doelgroepen en contexten aangetoond..
Motivatie en commitment
Motivatie zet mensen in beweging. In hun recentste handboek definiëren Miller en Rollnick motivatie als datgene wat iemand uiteindelijk in actie brengt, laat veranderen of groeien (Miller & Rollnick, 2023, p. 15). Mensen willen zich vaak ontwikkelen en verder komen in het leven, maar ambivalentie remt hen af. Deze tweestrijd tussen willen en niet-willen is normaal en een belangrijke factor in motivatie.
Miller en Rollnick ontdekten dat ambivalentie vaak de reden is waarom mensen niet in actie komen. Ze willen wel veranderen, maar zijn tegelijkertijd bang voor de inspanning of de gevolgen. MGV helpt bij het overwinnen van deze ambivalentie door een specifieke gespreksstijl, gebaseerd op een model van Prochaska en DiClemente (1984), waarin verandering een proces is van vallen en opstaan. Motivatie is dynamisch en kan in gesprekken worden ontlokt, in plaats van afgedwongen.
Accurate empathy
Een belangrijk principe binnen MGV is accurate empathy, geïnspireerd door de cliëntgerichte benadering van Carl Rogers. Dit betekent dat de hulpverlener oprechte empathie toont en de ander zo precies mogelijk probeert te begrijpen. Deze empathie vergroot de kans op gedragsverandering (Rogers, 1995; Rogers, 2019).
MGV verwijst naar de zelfdeterminatietheorie van Ryan & Deci (2000), die stelt dat mensen drie basisbehoeften hebben om gemotiveerd te blijven: autonomie, verbondenheid en competentie. MGV ondersteunt deze behoeften door cliënten te helpen meer controle te krijgen over hun eigen leven, waardoor hun motivatie van binnenuit groeit.
Gesprekstechnieken en taal
In elk motiverend gesprek werkt de professional toe naar een gewenste verandering door gebruik te maken van gesprekstechnieken die de motivatie ontlokken. De gespreksstijl van MGV is uitnodigend in plaats van sturend. De techniek ORBSI (Open vragen, Reflecties, Bekrachtigingen, Samenvattingen en Informeren) helpt om de motivatie van de cliënt te versterken zonder deze te forceren.
Binnen MGV is er speciale aandacht voor de taal die zowel de cliënt als de professional gebruiken. De cliënt kan behoudtaal gebruiken, gericht op het handhaven van de status quo, of verandertaal, gericht op de wens tot verandering. Het doel van MGV is om de verandertaal van de cliënt te versterken, wat een goede voorspeller is voor daadwerkelijke gedragsverandering.
Taken binnen motiverende gespreksvoering
MGV volgt vier opeenvolgende taken:
- Engageren: een werkrelatie opbouwen
- Focussen: een gemeenschappelijke richting voor het gesprek bepalen
- Ontlokken: de verandertaal van de cliënt stimuleren
- Plannen: zodra de motivatie voldoende is gegroeid, een concreet plan maken voor verandering
Onderzoek en effectiviteit
MGV is uitgebreid onderzocht en heeft in veel gevallen bewezen effectief te zijn, hoewel de methode in ongeveer een kwart van de gevallen niet succesvol is. Het voortdurende onderzoek naar MGV wordt door de grondleggers omschreven als een ‘levendige dans tussen onderzoek en praktijk’. Wereldwijd zijn er meer dan 2000 gecontroleerde studies uitgevoerd die de effectiviteit van MGV ondersteunen (Miller & Rollnick, 2023).
De effectiviteit van MGV wordt gemeten met de MITI (Motivational Interviewing Treatment Integrity), waarbij gesprekken worden gecodeerd en geanalyseerd om de kwaliteit van de interventie en de respons van de cliënt te beoordelen.
Nieuwe ontwikkelingen
MGV is geëvolueerd van een methode gericht op gedragsverandering naar een methode die niet alleen verandering stimuleert, maar ook persoonlijke groei bevordert. De methode wordt nu toegepast in diverse contexten, waaronder welzijn, zorg, onderwijs en bedrijfsleven. Dankzij netwerken zoals MINT wordt MGV internationaal verder ontwikkeld en verspreid.
Toepassingen en reflectie
In Nederland wordt MGV steeds meer gebruikt buiten de traditionele verslavingszorg, zoals in de GGZ, door artsen, in coaching en zelfs binnen het bedrijfsleven. MGV is vooral effectief in leer- en ontwikkeltrajecten waarbij diepgaande motivatie noodzakelijk is.
Hoewel MGV een krachtige methode is, is het geen wondermiddel. In sommige situaties, zoals bij dringende veiligheidskwesties, is een meer directieve aanpak nodig. MGV is vooral geschikt in situaties waarin persoonlijke groei en verandering centraal staan, maar kent ook grenzen, bijvoorbeeld wanneer de autonomie van de cliënt niet kan worden gewaarborgd vanwege veiligheidsrisico’s.
Conclusie
Motiverende Gespreksvoering is een waardevolle en krachtige methode die mensen helpt bij het overwinnen van ambivalentie en het versterken van hun motivatie. Door een empathische, niet-oordelende houding en effectieve gesprekstechnieken kan MGV leiden tot blijvende gedragsverandering en persoonlijke groei. Hoewel de methode zijn beperkingen heeft, biedt MGV een solide basis voor professionals die mensen willen ondersteunen in hun veranderingsprocessen.
Bron: Dit artikel is een bewerking van Motiverend veranderen (1983) – William R. Miller & Stephen Rollnick. Het volledige artikel kun je lezen op https://www.canonvanlerenenontwikkelen.nl/
Door: Marlies Jellema is spreker en trainer. Zij is eigenaar het Centrum voor werkgeluk en programmaleider bij de post-hbo-opleiding tot supervisor en de Leerlijn positieve psychologie bij Hogeschool Windesheim. Binnenkort verschijnt haar nieuwe boek Motiveren kun je leren (Boom, 2024)
